شرح حال عالم ربانی مرحوم
حضرت آیت الله حاج شیخ محمود ارگانی بهبهانی قدس سره الشریف
ولادت :
مرحوم آیت الله حاج شیخ محمود ارگانی بهبهانی در 1317ش در رامشیر(واقع در استان خوزستان) دیده به جهان گشود. ایشان از خاندان علم و دانش است که چند سده پیش از شهر بهبهان برخاستند و سالها در حوزه ی پر برکت کربلا و نجف پرچم دار علم و دانش و اسوه ی تقوا و معرفت بودند.
پدرایشان مرحوم حجت الاسلام والمسلمین میرزا احمد ارگانی بهبهانی فرزند فقیه فقید مرحوم آیت الله شیخ مهدی بهبهانی (ره) و اخوی زاده مرجع راحل مرحوم آیت الله العظمی شیخ علی بهبهانی (ره) و نوه مرحوم آیت الله العظمی شیخ غلامعلی بهبهانی بود و مادر ایشان صبیه مرحوم آیت الله شیخ حسین صادقی که از شاگردان مرحوم آیت الله العظمی سید کاظم طباطبایی یزدی صاحب عروة الوثقی بود
تحصیلات:
ایشان دوران کودکی و مکتب را تاسال ششم ابتدایی در رامشیر گذراندند و در سن 12 سالگی برای ادامه تحصیل عازم خرمشهر شدند.سیکل را در دبیرستان بایندر خرمشهر گرفته و سپس راهی اهواز شدند و در آنجا به تحصیل پرداختند در سال 1338 موفق به اخذ دیپلم علمی که ادغام سه دیپلم ادبی طبیعی و ریاضی بود از دانشسرای مقدماتی اهواز شدند و همزمان نیز در مدرسه آیت الله انصاری در اهواز به تحصیل علوم دینی پرداختند.
“جامع المقدمات” را نزد مرحوم آیت الله شیخ عبدالله محمدی علامرودشتی و کتاب “قطرالندی و بل الصدی” را نزد مرحوم شیخ محمد حسین پورعیسی خواندند و همچنین از محضر اساتیدی همچون مرحوم آیت الله شیخ محمود سنابادی و مرحوم شیخ رضا حججی و مرحوم شیخ غلامعلی روحیان بهبهانی بهره مند شدند. ایشان از سخنرانان و خطبای درجه اول و از روحانیون سرشناس و مردمی آن دیار بود و امامت مسجد امام صادق (ع) آبادان را برعهده داشتند.ایشان همچنین با حکم مراجع عالی مقام نجف اشرف همچون مرحوم امام خمینی (ره) و مرحوم آیت الله العظمی خویی قدس سره , تصدی دفتر اسناد را که در آن زمان منصب خطیر و پر اهمیتی بود و شخصیت های مهمی همچون مرحوم آقای نائینی (برادر زاده میرزای نائینی ) عهده دار آن بودند, اشتغال داشت. مرحوم آیت الله ارگانی بهبهانی مراودات نزدیکی با مرحوم نائینی داشت و از فضل و تجربیات ایشان بهره میبرد.
عزیمت به قم:
ایشان در سال 1358 به قصد تکمیل مقامات علمی از آبادان به حوزه علمیه قم هجرت نمود.
علت و نحوه مهاجرت به قم از زبان معظم له :
” تربیت و تعلیم فرزندانم در محیطی مثل آبادان و خرمشهر را که در ان زمان از نظر بی بند و باری و نداشتن حجاب اسلامی با کثرت مراکز فحشا و کاباره ها و سینما ها و میخانه ها و غیره بصورتی شدیدا زننده درآمده بود بسیار مشکل و زندگی را برای افراد متدین و با ایمان و معتقد سخت کرده بود , هرچند در قبال آزادی برای افراد مذهبی هم وجود داشت بطوری که خودم شخصا روز های جمعه قبل از طلوع آفتاب ادعیه وارده را مخصوصا دعای ندبه در برخی مساجد آبادان و بعد ها در خرمشهر و رامشیر و بقیه شهر ها اداره میکردم و به منابر رفته و ذکر مصائب اهل بیت علیهم السلام مینمودم ضمن اینکه امامت جماعت مسجد امام جعفر صادق آبادان را نیز عهده دار بودم. یکروز بر فراز منبر مسجد امام صادق به ذهنم خطور کرد که برای سعادت فرزندانم به شهر مقدس قم که عش و لانه آل محمد صل الله علیه و آله و سلم میباشد هجرت کنم تا از مزایای هجرت که در روایات وارد شده استفاده شود. بخاطر مخالفت اطرافیانم و ذکر اینکه حیف است با این شخصیتی که دارید و منبری معروفی هستید به قم بروید آنجا حتما غریب خواهید بود , بدون اطلاع قبلی با مختصری از وسایل زندگی در سال 1399 ه ق عازم قم مقدسه گردیده و مشغول درس و بحث شدم و به مصداق آیه شریفه
“انَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ….”
و بعدا طی نامه ای با دوستان و اقوام خداحافظی نمودم “
تحصیل در حوزه علمیه قم:
با هجرت ایشان به شهر مقدس قم اشتغال تام ایشان به امر تحصیل بوده و دروس خارج بزرگان حوزه را شرکت نمود.
دروس مقدماتی از جامع المقدمات و سیوطی و مغنی و شرح جامی و منطق کبری و باب حادی عشر و معالم و حاشیه ملاعبدالله و شرح تجرید و مقداری از لمعتین را نزد مرحوم مدرس افغانی خواندند و مبحث “بحث الارث” در “لمعتین” را نزد مرحوم آیت الله شیخ قدرت الله فخر وجدانی و “مختصر المعانی” را نزد مرحوم آیت الله سید موسی گرگانی و “فرائد الاصول” و “کفایتین” را نزد مرحوم آیت الله شیخ مصطفی اعتمادی تبریزی و مرحوم آیت الله شیخ احمد پایانی تبریزی خواندند و همچنین در ایام اقامتشان در مشهد مقدس درتابستان از محضر اساتیدی همچون مرحوم آیت الله شیخ محمد صادق سعیدی کاشمری و مرحوم آیت الله میرزا حسن صالحی بهره مند شدند.درس خارج فقه” عروة الوثقی” مرحوم سید یزدی و یک دوره خارج اصول “کفایتین” را نزد مرحوم آیت الله العظمی سید ابوالقاسم کوکبی تبریزی و درس خارج فقه “لاضرر و لاضرار فی الاسلام” را نزد مرحوم آیت الله العظمی سید محمد روحانی و درس خارج فقه “وسیلة النجاة” مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی را نزد حضرت آیت الله العظمی شیخ حسین وحید خراسانی و درس خارج فقه “بعض الصلاة و قسم من الدیات” را نزد مرحوم آیت الله العظمی میرزاجواد آقا تبریزی و “بحث الطهارة” را نزد مرحوم آیت الله العظمی سید تقی طباطبایی قمی خواندند.
ارتباط با مراجع عظام تقلید:
مرحوم آیت الله ارگانی بهبهانی با مراجع تقلید ارتباط نزدیکی و وکیل آنان بود. از جمله مراجعی که ایشان مراودات زیادی داشتند مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی قدس سره بودند.
مردم خوزستان عمدتا از دو نفر تقلید میکردند: 1- مرحوم آیت الله العظمی سید علی بهبهانی قدس سره که از بزرگان علمای جهان تشیع بودند 2- مرحوم آیت الله العظمی خویی قدس سره پس از ارتحال مرحوم آیت الله العظمی بهبهانی اکثر مقلدین ایشان از اهالی آن دیار به تقلید از مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی روی آوردند.
دراین امر آیت الله کریمی جهرمی دامت برکاته که آن زمان از مبلغان و خطبای نامی و محبوب منطقه بود و در حسینیه مرحوم آیت الله شیخ مهدی ارگانی بهبهانی در رامشیر سخنرانی میکرد , نقش به سزایی داشت. به هرحال مرجعیت مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی در آن خطه فراگیر شد و مرحوم حجت الاسلام والمسلمین شیخ محمدارگانی اخوی مرحوم آیت الله ارگانی بهبهانی وکیل تام ایشان گردید. مرحوم آیت الله ارگانی بهبهانی در دوران اقامتشان در خوزستان در سفر هایی که به همراه اخویشان به قم میرفتند مسائل و مشکلات مردم خوزستان را با مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی حل و فصل میکردند همچنین موارد مشتبه درباب معاملات و یا مواردی که به اذن حاکم شرع نیاز داشت را به آن مرجع بزرگوار ارجاع مینمودند.
تالیفات:
مرحوم آیت الله حاج شیخ محمود ارگانی بهبهانی اکثر اوقات شریف خویش را به تالیفات متعدد اختصاص داده بودند.بیش از بیست اثر تالیفی و تحقیقی در موضوعات مختلف اخلاقی اجتماعی مذهبی به دو زبان فارسی و عربی از ایشان به چاپ رسیده است.
از جمله آثار این عالم جلیل القدر میتوان به کتب زیر اشاره نمود:
خاندان ارگانی بهبهانی
سلام در اسلام
صله ارحام در اسلام
شناخت و درمان وسوسه و وسواس در اسلام
اهمیت و اثرات شیر مادر در اسلام
فرهنگ تربیت فرزند در اسلام
آداب معاشرت با خویشاوندان(با پدر و مادر خویشاوندان چگونه رفتار کنیم؟)
موج تنها(کندوکاوی در ازدواج موقت وآثار آن )
راهی به روشنا(آداب استخاره و اشاره در اسلام)
فهرست کتب چاپی کتابخانه شیخ محمود ارگانی بهبهانی جلداول ایران-قم
فرهنگ مطالعه و نگارش در اسلام
لزوم عزاداری سید الشهدا و یارانش
فوائد سیر و سفر در اسلام
پیام جهانی غدیر خم
شعار جهانی مسلمانان(اذان در اسلام)
مناظرات امام رضا
امام مهربانیها
رستگاری دو جهان مومنان
فضائل امام جواد علیه السلام
فضائل جناب موسی مبرقع فرزند امام جواد علیه السلام
زیان های جسمی روحی و اعتقادی حسادت
نقش عشق(ازدواج در آیینه دین و خرد)
قسطاس الموازین فی المجیزین و المجازین
انیس النفوس فی تراجم رجال آل طاووس قدس الله اسرارهم
جامع المعاني فی اجازات الشیخ محمود الارگاني البهبهاني الحائري
ربیع المغاني فی تراجم آل البهبهاني الحائري الارگاني
عقائدنا من الکتاب و السنة و العقل
العقیقة فی الاسلام
کتب تحقیق به عربی:
التحفة البهیة فی الاثبات الوصیة العلامة السید هاشم البحرانی(ره)
عین العبرة فی غبن العترة(علیهم السلام) السید احمدابن طاووس
الدر الثمین فی اسرار الانزع البطین الشیخ تقی الدین عبدالله الحلبی
الهدایة القرآنیه الی الولایة الامامیة العلامة السید هاشم بحرانی(ره)
مصابیح الانوار و انوار الابصار فی معجزات و دلالات النبی المختار العلامة السید هاشم البحرانی (ره)
ایشان همچنین از بسیاری از علمای عصر از جمله مراجع عظام تقلید اجازات روائی و تصدی در امور حسبیه دریافت نمودند و همچنین به تعدادی از علما و شخصیت های دینی و مذهبی پس از درخواست خود آنان اجازه روائی دادند که فهرست اسامی و تاریخ حیات مشایخ و مجازین ایشان در موسوعه ” قسطاس الموازین فی المجیزین و المجازین ” و کتاب ” جامع المعاني فی اجازات الشیخ محمود الارگاني البهبهاني الحائري ” بصورت مفصل آمده است.
خانواده و فرزندان:
مرحوم آیت الله حاج شیخ محمود ارگانی بهبهانی اولین ازدواجشان را در 1338ش با نوه دختری مرحوم آیت الله العظمی شیخ علی بهبهانی و صبیه آیت الله زاده مرحوم جناب آقای حاج سید علی عالم زاده و نوه پسری مرحوم آیت الله حاج سید حسین عالم (جزایری)که نوه مرحوم آیت الله العظمی سید نعمت الله جزایری بوده است نمودند ثمره این ازدواج 3 فرزند گردید که 2 پسر و 1 دختر میباشد دکتر محمد حسین ارگانی متولد 1342 دکتر محمد علی ارگانی متولد 1345 که به لطف ذات اقدس الهی و عنایت خاص امام زمان علیه السلام مشغول طبابت هستند و از این راه خدمت به خلق الله با کمال صداقت و دیانت مینمایند.
ایشان در سال 1355ش ازدواج دومشان را با نوه دختری مرحوم آیت الله حاج سید محمد مهری و صبیه مرحوم حجت الاسلام و المسلمین سید عباس هاشمی نمودندو ثمره این ازدواج 6 فرزند گردید که 3 پسر و 3 دختر میباشند حجج الاسلام میرزا محمد مهدی و میرزامحمدحسن و میرزا محمد رضا ارگانی بهبهانی
وفات:
مرحوم آیت الله حاج شیخ محمود ارگانی بهبهانی در صبح روز دوشنبه 18 جمادی الاول سال 1436 مصادف با 18 اسفند سال 1393 پس تحمل یک دوره بیماری طولانی و سه ماه و نیم بستری در اتاق مراقبت ویژه در بیمارستان امام رضا قم دعوت حق را لبیک گفتند. جنازه آن مرحوم پس از زوال ظهر از بیمارستان ترخیص و برای غسل منتقل شد.در روز چهارشنبه ساعت سه و نیم عصر پیکر مطهر ایشان از مسجد امام حسن عسکری به سوی حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها تشییع شد. پس از اقامه نماز بر پیکر مطهر ایشان به امامت مرجع عالیقدر جهان تشیع حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ حسین وحید خراسانی مدظله حسب الوصیت ایشان جهت تدفین به نجف اشرف منتقل گردید سپس در ظهر روز پنجشنبه پیکر ایشان وارد کربلای معلی شد پس از زیارت و طواف در حرم سید الشهدا اباعبدالله الحسین و حرم حضرت ابوالفضل العباس به نجف اشرف منتقل گردید پس از زیارت وطواف در حرم مطهر امیرالمومنین پیکر آن مرحوم به مقبره العلما که در وادی السلام به امر مرجع اعلای جهان تشیع حضرت آیت الله العظمی سید علی سیستانی مدظله احداث شده بود منتقل گردید و در سحر شب جمعه در مضجع شریف خود آرمید.سپس مجالس فواتح متعددی برگزار گردید.
مجلس شب اول در مسجد امام رضا قم با حضور جمع کثیری از آیات و اعاظم و بیوت مراجع معظم تقلید و نمایندگان آن ها و سایر اقشار مردم و با سخنرانی خطیب فاضل حضرت حجت الاسلام و المسلمین شیخ حامد معاونیان برگزار گردید.و مجلس دوم در نجف اشرف در حسینیه اعسمیه برگزار گردید در بغداد نیز مجلسی خصوصی از سوی فاضل ارجمند دانشمند محقق استاد سید عبدالستار حسنی برگزار گردید.
مجلس سوم با عنوان شب هفتم در مسجد امام رضا قم با سخنرانی خطیب توانا حضرت حجت الاسلام والمسلمین عالمی برگزار گردید.در تهران نیزبه یادبود ایشان مجلسی برگزار شد.سپس در اصفهان مراسم بزرگداشتی از سوی بیت مرحوم آیت الله حاج سید مهدی امامی سدهی (ره) در مسجد جامع سده و مراسم بزرگداشتی از سوی بیت مرحوم آیت الله حاج آقا رضا میردامادی در مسجد جامع مجیر در منطقه اندوان سده برگزار گردید خطیب هردو مجلس حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ حسن زهری بود.و در استان خوزستان مراسم بزرگداشتی در رامشیر در حسینیه مرحوم آیت الله شیخ مهدی بهبهانی(جد آن مرحوم) و در اهواز مراسم بزرگداشتی از سوی بیت مرحوم آیت الله العظمی سید علی بهبهانی در دارالعلم و در خرمشهر نیز مراسم بزرگداشتی از سوی بیت مرحوم آیت الله سید عدنان غریفی برگزار گردید .بزرگداشت چهلمین روز ارتحال این عالم ربانی در حسینیه شهدا قم با حضور ارزشمند برخی مراجع عظام تقلید و علمای اعلام و اقشار مختلف وبا سخنرانی دانشمند فرزانه حضرت حجت الاسلام و المسلمین نظری منفرد پایان یافت.